Pontiac, ekscytująca nazwa

Dziś o marce samochodów mało w Polsce znanej, która jednak budzi emocje wśród entuzjastów motoryzacji. Wywołuje też smutek na ich obliczach, bo niestety w obecnym roku zaprzestano produkcji samochodów pod tą marką.
Niespodzianki nie ma, bo już w tytule podałem, że chodzi o Pontiaca. Na pewno jednak pochodzenie tej nazwy Was zainteresuje. Otóż imię Pontiac (1720–69) nosił  wódz Indian z plemienia Ottawów*, przywódca powstania przeciw Brytyjczykom (1763–66). Jego imię wywodzi się ze słów, które w języku Indian Algonkinów znaczyły «ten, który uśmierza ból».
Nazwa firmowa Pontiac po raz pierwszy została użyta w 1906 r. Dość szybko upadła, ale powróciła w roku 1926. I właśnie odeszła sobie do krainy wiecznych wyścigów.
Hasłem reklamowym tej marki było w pewnym czasie „Pontiac, Driving Excitement”, do czego zrobiłem aluzję w tytule. Ekscytująca, bo trzeba przypomnieć o sławnym filmie Mistrz kierownicy ucieka (Smokey and the Bandit, 1977), w którym Burt Reynolds z Sally Field pędzą z Texarkany do Atlanty samochodem marki Pontiac Firebird TransAm.
=====
* A o mieście Ottawa słyszeliście może?

Pan niezwykły?

Z nazwą Mazda wiążą się inne osobliwości. Słowo to przywodzi na myśl imię Ahura Mazda, które nosiło najwyższe bóstwo w mazdaizmie i zaratusztrianizmie, będące uosobieniem absolutnej mądrości (nazwa znaczy «pan mądry»). Uznawane było w tych religiach za stwórcę świata i ładu kosmicznego, co w sumie – trzeba przyznać – znakomicie nadaje się do celów marketingowych.

Problem tylko, że wcale nie ma pewności, czy naprawdę nazwa ta ma coś wspólnego ze staroirańskim bogiem, być może jest to przypadkowa zbieżność. W rzeczywistości źródłem nazwy jest nazwisko Matsuda, które nosił założyciel firmy, a nazwa powstała w wyniku usunięcia jednej i przekształcenia innej głoski.

Etymologia etymologią, ale trudno zaprzeczyć, że nazwa ma spore zalety. Jest łatwa do wymówienia w każdym chyba języku, środkowa litera dodaje jej oryginalności zwłaszcza w językach, w których jest rzadka (np. w angielskim). Użytkownicy tego języka twierdzą zresztą, że wchodzi ona w skojarzenia z wyrazami amazing «niezwykły, wyjątkowy» i master «pan, mistrz».

Lincoln

Historia tej nazwy jest długa, bo wywodzi się ze starożytnej Anglii. Dzisiejsze miasto Lincoln w hrabstwie Lincolnshire we wschodniej Anglii znane było już w I w., tyle że pod celtycką nazwą Lindon, czyli «staw, jezioro», co pod wpływem łacińskim zamieniło się w Lindum, a następnie rozrosło się do formy Lindum Colonia. W VIII w. została odnotowana nazwa Lindocolina będąca jej przekształceniem, zaś 3 stulecia później odnotowano kolejną ewolucję nazwy do formy Lincolia. Nazwisko Lincoln pojawia się w XIV w., a jego najsławniejszym posiadaczem był 16. prezydent USA Abraham Lincoln (1809-65).

Na tym historia nazwy się nie kończy, bo nazwiskiem prezydenta nazwano stolicę stanu Nebraska, a później także wytwórnię samochodów, która rzecz jasna konstruuje samochody dla prezydentów USA.

Pojazd o niezwykłych zdolnościach

Kolejną nazwą do rozbioru na czynniki pierwsze będzie Jeep. Jest to nazwa firmy produkującej sławne pojazdy terenowe, ale w języku polskim uformował się, najprawdopodobniej w czasie II wojny światowej i krótko po niej, wyraz pospolity jeep. Mógł i może on oznaczać samochód tej marki, ale też jakikolwiek samochód terenowy. Nie mają racji wikipedyści, którzy takie znaczenie określają jako błędne. To jest po prostu potoczne użycie tego wyrazu, znane też w języku angielskim.
Sama nazwa jest chyba najbardziej tajemniczą nazwą firmy motoryzacyjnej. Niektórzy wywodzą ją od skrótu GP (od General Purpose, czyli «ogólnego przeznaczenia»), który w wymowie brzmi podobnie jak Jeep. Problem w tym, że był to pojazd do ściśle określonych celów (rozpoznawczych), a nie ogólnych. W czasie wojny produkowano też podobnego Forda GPW, ale – wbrew temu, co sugerowano – ten skrót raczej nie może mieć nic wspólnego z Jeepem.
Trzecia etymologia wiąże nazwę samochodów z kreskówką Popeye. Jej bohaterem był osobliwy stwór Eugene the Jeep o niezwykłych zdolnościach i umiejętnościach rozwiązywania niezwykle trudnych problemów. Wydaje się, że właśnie on dał nazwę producentowi jeepów.