Nazwa z wilkiem w tle

Dacja była starożytną prowincją leżącą na lewym brzegu Dunaju, którą utworzyli Rzymianie w 106 r., podbiwszy zamieszkujący tam lud Daków. Dziś na tym obszarze leżą Rumunia i Węgry, a do związków z tą prowincją chętnie przyznają się zwłaszcza Rumuni. Nic dziwnego, historia Dacji to dzieje dumnego ludu, który nie poddał się Rzymowi, ostatecznie więc cesarstwo w roku 271 zrezygnowało z panowania nad tymi ziemiami. Chodzi jednak nie tylko o historię, ale też o język, bo rumuński powstał na bazie łaciny, a Dacia – łacińska nazwa prowincji znana jest dziś nie tylko jako nazwa geograficzna.
W tym blogu musi wystąpić, jest to przecież nazwa znanego u nas od dawna producenta samochodów. Nazwa ciekawa m.in. z tego powodu, że pochodzi od nazwy geograficznej, co jest chyba jedynym takim przypadkiem w grupie nazw motoryzacyjnych. A skąd pochodzi nazwa ludu Daków? Prawdopodobnie od frygijskiego słowa oznaczającego wilka.

Ludowóz?

Lektura poprzednich postów w tym blogu pozwala zauważyć, że najstarsze marki samochodowe powstały od nazwisk założycieli przedsiębiorstw. Te, które założono później, często są nazwami znaczącymi inaczej.
Inaczej znaczy zwłaszcza nazwa Volkswagen. Niestety fatalnie, bo tłumaczyć ją można jako «samochód (dla) ludu» albo może «ludowóz». O przyczynach nadania tej nazwy lepiej nie mówić, bo oprócz dobrze się kojarzącego nazwiska Porsche musiałoby się tu pojawić inne nazwisko, wywołujące skojarzenia jak najgorsze.
Tu jednak, wbrew temu, co mówią podręczniki marketingu, nazwa wcale nie szkodzi produktom, a wręcz przeciwnie. Czemu tak jest? Pewnie dlatego, że poza obszarem języka niemieckiego nazwa traci związek z wyrazami pospolitymi, staje się nazwą produktu, a więc decydują skojarzenia ukierunkowane na ten produkt właśnie. W samych Niemczech działa zaś silne poczucie dumy narodowej. Mocne jest też działanie stereotypu niemieckiej solidności, który akurat w dziedzinie produkcji skomplikowanych urządzeń mechanicznych jest ważny.
Jak widać niedużo ;-) potrzeba, żeby z fatalnej nazwy zrobić dobrą markę.

Tytan Atlas i jego nazwy

Wśród imion, które dały początek nazwom firm i produktów mało jest takich, które mogłyby się równać z imieniem tytana Atlasa. W mitologii greckiej tytani byli synami Nieba i Ziemi, którzy zbuntowali się przeciw swemu ojcu, zaś później zostali pokonani przez Zeusa. Jak powiada jeden z mitów, Atlas został zamieniony w górę, co było karą za bunt przeciw bogom (wedle innej wersji za niegościnność). Góry te noszą nazwę Atlas, a że tytan był przedstawiany jako siłacz trzymający na ramionach glob ziemski, dziełu geograficznemu wydanemu w roku 1595 nadano tytuł Atlas, w związku z czym mamy dziś wyraz pospolity oznaczający zbiór map. Ten wyraz pospolity ma też inne znaczenia nawiązujące do postaci mitologicznej, oznacza kręg podtrzymujący czaszkę oraz przyrząd do ćwiczeń siłowych.
Nazw własnych mających przywoływać potężnego siłacza lub posługiwać się skojarzeniami, które są z nim związane, mamy mnóstwo. Jest księżyc Saturna, krater na Księżycu, gwiazda potrójna w gromadzie Plejad (czytajcie poprzedni post). Był amerykański pocisk międzykontynentalny (a potem rakieta nośna), historyczny komputer, język programowania. Jest też wiele klubów sportowych o tej nazwie, my najlepiej znamy chyba Atlas Wrocław. Są wreszcie liczne firmy, wśród nich linie lotnicze, producenci ciężkiego sprzętu a nawet wydawcy.
Polacy zaś wymienią pewnie producenta klejów, oraz markę klejów oczywiście, które nawiązują do siły tytana Atlasa.

„Po cóż świecą Plejady?”

Grecki bóg Atlas miał wraz z nimfą Plejone siedem córek, które znane są jako Plejady.
Mit grecki powiada, że prześladował je myśliwy Orion (dziś by się mówiło chyba o molestowaniu), a zostały uratowane przez Zeusa, który przeniósł je na firmament w postaci skupiska gwiazd, słynących z tego, że są doskonale widoczne nawet nieuzbrojonym okiem.
Nie trzeba nikomu tłumaczyć, że Atlasowi i Orionowi nazwę zawdzięcza wyjątkowo wiele firm, a Plejady też zostały upamiętnione w tej formie.
Chodzi o to, że w języku japońskim Plejady nazywane są słowem Subaru. Firma powstała z połączenia sześciu mniejszych, wcześniej podzielonych ze względu na perturbacje wojenne. W logo firmy znajduje to symboliczny wyraz w postaci sześciu gwiazd na eliptycznym tle.
A Plejady znaczą jeszcze więcej niż to, co udało się napisać do tej pory. Wyraz plejada oznacza grono ludzi wybitnych w jakiejś dziedzinie, Plejady mogą też być symbolem poetyckim, jak w wierszu Jarosława Iwaszkiewicza, którego fragment wykorzystałem w tytule.